a pou
AYITI

PREANBIL

pou kapab genyen
yon demokrasi rezonab
e kreye yon kapitalis ki ekilibre,
pwomouvwa yon sitwayènte ki epanwi,
prezève kilti nou,
asire defans tout moun
epi
pwoteje anviwònman natirèl nou,
nou,
sitwayen AYITI yo,
ki genyen pouvwa la nati sou yo ak dye nati a,
nan chèche vi ak libète ak bonè,
nou bay konsantman nou pou nou gouvène pa pwòp KONSTITISYON nou:

La Konstitisyon Valentine nan pote rezon nan demokrasi a, li asire l ke genyen egalite ekonomik nan mitan antrepriz yo ak sitwayen yo, li favorize devlopman atitid yo ak vokasyon sitwayen nou yo nan yon klas mwayèn ki pwospè, prezève lang nou ak valè nou yo epi defann fwontyè nou yo, lamè nou yo, resous nou yo ak nati ke nou bezwen pou nou ka siviv.

ATIK.  I.
RÈGLEMAN pou REPREZANTASYON

PATI.  I.     ELEKSYON

Seksyon.  1.   Etabli yon kò nan sistèm jidisyè a pou kapab fè deba ki jis, onèt, e ki san patipri epi eleksyon avèk sitwayen yo epi yon kontrol jidisyè:

La Konstitisyon Valentine nan etabli yon kò net andedan branch jidisyè a pou okipe l de eleksyon. Pari yo pap fè magouy nan eleksyon yo Ni mete kandida sou kote epi change rezilta yo ni konplote avek la près ni kreye regleman ki ka mete konfizyon epi sabote sekirite ak intégrité prosesis eleksyon yo.

Pati yo pap kapab kontwole eleksyon yo ankò, inyore konfli enterè yo, mete Règleman ki ka twouble moun, ni pa lis e ki limite. Règleman pap varye de yon depatman ak yon ni de yon zòn ak yon lòt zòn oubyen de yon eleksyon ak yon lòt.Lap estrikteman entèdi pou pati yo pou yo change rezilta eleksyon yo nan konivans avèk laprès pou pase dwa moun ki tal vote yo anba pye sou chwa kandida yo te fè yo, lap entèdi tou pou se yon group kandida ki favorize pandan ke yon yap majinaloze yon lòt gwoup pandan yap mete entegrite pwosesis eleksyon yo nan dout.

… epi vòt sou entènèt nan kont chak grenn sitwayen:

Fason ransyen ak varyete eleksyon nou yo pa ofri anpil sekirite e sa pemet tou pa genyen anpil elekte ki patisipe nan eleksyon nou yo. La Konstitisyon Valentine nan konte vot pa entenet nan kont chak sitwayen pou ran vot la plis pratik,pou kapab genyen plis elekte ki patisipe,veye pou pa genyen fwod epi konte chak grenn vot ki korek avec atansyon. Fè eleksyon sou entènèt ap pèmèt yo verifye ke chak grenn sitwayen epi asire ke chak sitwayen vote yon sèl fwa. Sa pral pèmèt yo elimine konfli patisipasyon elektè ki kounye a asire viktwa pou kandida ki genyen plis moun ki vote pou li ki vle oswa ki kapab ale nan eleksyon, epi bay viktwa ak moun ki genyen plis ki vote pou li a. Siveyans sitwayen yo ak la jistis ap asire l ke pa genyen pitataj enfòmatik nan eleksyon yo Ni pap gen fwod le yap konte vòt yo. Yon metòd senp ap pèmèt yo verifye le chak sitwayen nan moman vòt la ap itilize 2 sistèm diferan de 2 konpayi diferan, epi yap konpare rezilta yo owaza ak yon bilten vòt pa lapòs, egzanp. Kèlkeswa pwosesis la, li dwe pase apwobasyon.

… prevwa règleman inifòm nan tout jiridiksyon yo:

La Konstitisyon Valentine nan egzije pou tout règ elektoral yo (epi, nan dispozisyon ki vin apre yo, tout lwa yo), inifòm pou sitwayen yo gen yon konpreyansyon klè sou règleman yo, kèlkeswa kote yo vwayaje, pou estanda ki jis aplike nan pwosesis elektoral la, yon pwosesis ki pral pran plas sou entènèt nan kont lan nan chak Sitwayen ameriken. Sitwayen yo gen pi bon bagay yo fè pase swiv anpil seri abitrè nan règleman pou vote oswa kouri pou biwo. La Konstitisyon Valentine a etabli règ inifòmite a kòm yon estanda nan anpil nan dispozisyon li yo pou rann li pi fasil pou sitwayen yo konprann pwòp gouvènman pa yo, pou yo santi yo plis envite eepi konsa ap gen plis chans pou yo patisipe nan rezoud pwoblèm san yo pa jwenn nan li. pwosedi ki kenbe yo lwen. nan pwòp gouvènman yo ak sosyete yo.

… prevwa yon tan ak yon ekspozisyon egal pou chak candida ki kalifye oswa referamdom:

Konsèy elektoral net la ap bay fowòm ak deba ki bay menm ekspozisyon a tout kandida pou nouvo lide ak opinyon diferan sou pwoblèm yo kapab devwale bay elektora a, olye ke yo ekspoze sèlman moun ke pati elit la ak laprès yo jije merite, oswa moun ki rich ase yo peye dè milyon nan piblisite, oswa moun ki deja gen notoryete. Moun òdinè yo konnen pwoblèm moun òdinè yo. Kouman pou yon moun ki pa janm gen pou preokipe l de pri yon plat mange, oswa ki pa konpòte li pandan ven ane, yon moun ki dekonekte ak pwoblèm komen moun òdinè yo ap andire , rive konprann pwoblèm reyèl ke sitwayen ayisyen odine ap fe fas oswa pou vini avek yon inisyativ kap pemet yo jwenn yon solisyon? Repons: Yo pa kapab.

… entèdi kontwòl pati politik yo sou pwosesis electoral la:

La Konstitisyon Valentine nan bay pouvwa elektoral ki toujou abize pa pati elit yo a yon ogan ki politikman net responsab pou prezante kandida yo ak òganize eleksyon ki jis. Se Prezidan yo, komite nasyonal yo ak komite tou de pati yo ki pral detèmine ki moun ki pral patisipe nan primè e souvan anpeche kandida yo prezante yo. Pifò nan elit pati sa yo nan patipri paske yo sipòte youn oswa plis kandida nan eleksyon yo epi regilyèman bloke konpetisyon. La Konstitisyon Valentine nan anpeche elit pati yo kontinye kontwole eleksyon nou yo epi li konfye li ak yon ògàn net nan sistèm jidisyè a.

Kandida yo pral pa pral limite a sèlman politisyen pwofesyonèl yo, milyardè yo ak lòt elit ki aktyèlman ap dirije peyi nou an. Sitiyasyon aktyèl la ale kont sa fondatè nou yo te anvizaje: yon sitwayen mwayèn ki te rele nan sèvis sivik ak yon manda eli pa yon pwoblèm oswa yon seri pwoblèm ki pouse yo aji. Jodi a, li se yon enposibilite.

… entèdi primè yo:

La Konstitisyon Valentine nan entèdi ke Selman yon ti ponyen eta ki patisipe nan pwosesis seleksyon kandida yo. Primè yo sèvi pou anpeche kandida endepandan yo ak kandida ti pati politik yo pa gen twop enpotans  pou elektora yo. Primè yo nan erè le yo pèmèt ke se premye eta primè yo dikte majorite dènye eta primè yo pou vote pou fòse kandida yo pou yo retire kò yo nan kous la (lè pozisyon ki rete yo dekouraje don yo). Olye de sa, la Konstitisyon Valentine nan mande pou tout eta yo vote sou entènèt nan fen sezon ete a detèmine ki moun ki pral kandida nan eleksyon otòn yo pami yon gwoup kandida ki te prezante bay votè yo pandan pwosesis seleksyon ete a.

… entèdi reyinyon sekrè yo:

La Konstitisyon Valentine nan elimine tout rasanbleman sekrè sou koze eleksyon paske yo mete de kote injisteman tout moun ki pa gen posiblite pou patisipe nan yon tan bien determine e nan kote pwosesis eleksyon yo ap fèt la.

… entèdi kanpay yo pataje resous yo:

La Konstitisyon Valentine nan entèdi kanpay pou kandida diferan (oswa kanpay pou referandòm diferan) pou pataje resous yo. Sa anpeche pati pwisan yo ak gwoup yo pou kreye avantaj sou kandida endividyèl yo e olye pou yo kenbe yon nivo kap jwe teren pou chak kandida. Kontwòl sa ak ekilib sa ap asire ke moun ki attire e ki ap fe kanpay oswa volontè pou yon kandida pa al fè  kanpay pou yon lòt kandida ke yo ka pa menm ap sipòte! Yon egzanp yo ta dwe ajoute materyèl pou yon lòt kandida nan materyèl ke yon volontè distribye bay kandida yo, tou senpleman paske yo te fè yon akò ant de kanpay. oswa nan yon pati, oswa yon akò yo pataje anplwaye kanpay kòm byen ke volontè yo. Anba TVC, moun yo kapak lib pou sipòte kantite oubyen diferan candida ke yo vle. Nan yon lòt dispozisyon, depans kanpay la limite anpil pou asire yon nivo egalite pou tout kandida paske pap gen avantaj enjis pou kandida rich yo.

… ranplase gerrymandering pa yon solisyon ki pa politize:

La Konstitisyon Valentine nan mete fen nan pratik koripsyon kap manipile distri elektoral yo pou ankouraje yon enpas klasik ant de pati yo. Pati elit pap gendwa pou manipile limit distri yo nan akò ki divize elektora nou yo pou asire viktwa pou chak nan de pati yo sèlman, rete san fe anyen, kongrè bloke ak entèdi nouvo kandida ak nouvo lide. Yo rele sa gerrymandering e li se youn nan kòz blokaj lejislatif yo. Gerrymandering se yon taktik politik ki pèmèt kandida politik yo, pati politik yo, ak platfom politik yo gen plis sipò ke sa yo ta dwe genyen si votè yo ta gen yon chwa plis kandida ki pa patizan.

… pèmèt sitwayen k ap viv nan zòn riral yo, zon rezidansyel yo ak nan zòn ibèn yo dwe reprezante sèlman pa reprezantan yo ak konseye nou yo:

La Konstitisyon Valentine nan pèmèt reprezantasyon direk de distri elektoral yo. Moun ki rete nan vil yo pa vreman gen kontak ak nati ki soutni egzistans yo, oswa konesans sou pwoblèm ki afekte kapasite lanati pou kontinye fè sa. Yo ap viv nan vil la ak zon riral yo kote manje a tou senpleman parèt sou etajè yo. Moun ki nan peyi a ak zon riral yo gen ti konesans nan tren ak sistèm otobis ak lòt pwoblèm ki afekte moun ki rete nan vil yo. Moun ki nan peyi a ak tout ti zonyo konnen ti kras sou pwoblèm zon riral yo. Sitwayen nou yo konprann pi byen pwoblèm pa yo pase pwoblèm ke yo sèlman pafwa gen pou fè fas, oswa ke yo sèlman li. Se poutèt sa, sitwayen nou yo ta dwe reprezante pa reprezantan ak konseye ki ap viv nan mond yo, konnen pwoblèm yo epi ki sèlman reprezante mond yo. Se poutèt sa depite yo nan lejislati bikameral la reprezante lokalite yo. Nan TVC, reprezantan nou yo ak konseye yo dwe pran plis pèspektiv lokal yo. pandan ke senatè nou yo sipoze pran yon pwen de vi nasyonal e lejislatè nou yo yon pwen de vi nan tout eta a. Fason sa a nou jwenn yon reprezantasyon ki gen gen sans.

… epi pa stati sosyo ekonomik:

Espesyalman nan zon iben yo ak banlye yo, gerrymandering te ka toujou kontinye sof si sitiyasyon sosyo-ekonomik yo pran an kont. Ankò, sitwayen ki gen sikonstans ki sanble ta dwe gen yon reprezantasyon ki sanble.

Seksyon.  2.   Mande pou kandida pou pòs eli yo, jij yo ak moun ki nonmen yo gen omwen vennsenkan:

Sevo moun finn fòme a ven-senk an, epi se nan laj sa ou ka genyen ase eksperyans. Votè yo pral kapab determine ki moun ki kalifye epi vote kòmsadwa. Prezidan, vis-prezidan, gouvènè, lyetnan-gouvènè, senatè, lejislatè yo ak jij Tribinal Siprèm yo tout dwe gen trannsenkan.

… Prezidan, vis-prezidan, gouvènè, lyetnan-gouvènè, senatè, lejislatè yo ak jij Tribinal Siprèm yo tout dwe gen trannsenkan:

Pou asire ase matirite ak eksperyans, ansyen ofisyèl nou yo dwe gen omwen 35 lane epi abite nan jiridiksyon kote li vle eli a pandan 20 ane anvan yo. Si yon kandida eli pou reprezante yon sikonskwipsyon, candida sa ta dwe konnen jiridiksyon kote li eli yo ak moun li yo pi bien pase prèske nenpòt moun, paske kandida a ap pase lwa ki ka afekte zon lan ak moun ki nan zon nan. Pou prezante w pou yon pos nan youn nan gwo biwo yo, ou pral bezwen demontre yon dezi grav yo viv ak travay kote ou prezante tèt ou a epi yo dwe konnen zon nan ak moun ki ladanl yo. 2 manda oswa 12 lane sifi pou yon senatè reyalize objektif li te gen pou l akonpli epi pou evite yon ajanda demode. Plis matirite, eksperyans lavi, ak kontwòl tèt yo nesesè pou pozisyon pwisan sa yo.

… grandi pandan 16 zan nan 18 premye lane nan lavi w en Ayiti:

La Konstitisyon Valentine nan rezève pos eli pou sitwayen ki fèt e ki grandi an Ayiti pou yo ka pwoteje tèt yo kont enfidelite potansyèl yo. Lakay ou se kote kèw ye a. kote ou te fèt ak grandi a se nòmalman kote lwayote ou ye. Pa gen okenn rezon pou pran chans lè pa gen anpil sitwayen ki kalifye ki fèt an Ayiti pou ranpli biwo eli nou yo ak pòs jistis nou yo. Anplis de sa, kandida nou yo dwe aprann de  gouvènman nou yo, kilti nou yo, valè nou yo ak tradisyon nou yo. Nou gen ase Sitwayen ki gen Ayiti nan san yo pou nou bezwen fè eksepsyon pou moun ki pa genyen yo.

… fok ou genyen 10 zan depi wap viv nan jiridiksyon kote yo chwazi w la:

Si yon kandida eli pou reprezante yon sikonskwipsyon, kandida sa ta dwe konnen zon nan ak pèp la pi byen pase prèske nenpòt moun paske kandida sa pral pase lwa ki ka afekte anpil zon nan ak moun ki ap viv nan zon sa . Li pran omwen dis lane pou w konnen yon kote ak moun ki ladan li yo.

… Prezidan, Vis-Prezidan, Gouvènè, Lyetnan-Gouvènè, Senatè, Lejislatè ak Jij Tribinal Siprèm yo yo tout dwe abite depi 20 lane nan jiridiksyon kote yo chwazi yo:

Pou asire lwayote inebranlabl ak pwòp sekirite pa nou, kandida pou pozisyon lidèchip nou yo ap bezwen demontre yon dezi grav pou viv ak travay kote yo prezante tèt yo a. Viv pi lontan nan jiridiksyon kote yo prezante tèt yo a ap anpeche politisyen opòtinis yo deplase nan yon eta jis pou yo eli nan yon pozisyon ki gen pouvwa.

… soumèt bay Tribinal la nan Revizyon tout relasyon yo ak enfòmasyon finansye pou yon egzamen konfidansyèl, sa yo ki enpòtan dwe mete disponib a piblik la:

Kandida yo pral soumèt tout enfòmasyon yo bay Tribinal Revizyon an ki pral konfidansyèlman revize materyèl la epi divilge bay piblik la nenpòt enfòmasyon finansye oswa lòt enfòmasyon yo jije ki enpòtan pou pozisyon eli a. Nan yon dat apre, Tribinal Revizyon an ka revele enfòmasyon ki pa te divilge okòmansman akòz yo pat genyen twop enpòtans , men kapab enpòtan pi devan akòz nouvo evènman ak sitiyasyon ki kapab rive pandan ofisyèl la an fonksyon.Se menm jan dispozisyon pou konfidansyalite ki kenbe Paparazzi lwen sòf si ta gen yon danje pou byennèt piblik la oswa kèk pouvwa yo dwe kontwole, pa gen okenn benefis nan revele zafè prive eli nou yo sof si yo ta gen enpotans pou biwo eli a. Pi gwo dezavantaj ki genyen se ke nou ékarté talan ki te kapab ale nan eleksyon, paske yo menm oswa manm fanmi yo oswa asosye pa vle vi prive yo vyole, ki se yon bagay jodi a ki vini avek travay la . Li pa yon pwoblèm si kandida oswa kadida ki eli a chwazi di resevwa 5,000 dola nan yon ane nan magazen gòlf pitit gason l ‘lan, oswa ke li touche 500 dola pa semèn nan fè dans la ula pou granmoun fanm ki nan kay pou pran retrèt., Sof si gen yon fakti ki prouve sa, pa egzanp, dlo ke teren golf yo ak peyi nou an manke. Nan pwen sa a, Tribinal Revizyon an ap divilge enfòmasyon sa yo, ak yon efè pi gwo pase si li te divilge lè li pa t enpòtan, paske le sa li ap de  aktyalite epi plis enpòtan.

… ofisyèl eli yo dwe travay omwen karant èdtan pa semèn nan kapasite yo kòm ofisyèl eli, eksepte seremoni ak pwomosyon travay ak tan vwayaj:

Ase ak megaloman eli yo ki pase plis tan nan vedèt olye yo pase tan nan biwo yo, oswa parese yo ki toujou sanble ap jwe gòlf! Kilè yo gen tan travay? Ale nan yon lopital pou vizite timoun malad sa pa travay.sa se fe pwomosyon pou pwòp tèt ou tankou seremoni. Okenn nan aktivite sa yo pa pral konte kòm 40 èdtan travay eli a  pa semèn, ni tan vwayaj. Nou swete dekouraje vwayaj ofisyèl eli nou yo. Vwayaj se yon depans,  li konsome tan, ak distrè atansyon soti nan travay reyèl li yo nan DC oswa kapital eta a. Nou bezwen 40 èdtan nan travay reyèl ofisyèl eli nou yo. Sa kite anpil tan pou laprès, vwayaj ak gòlf. Li se yon biwo pou eli. Li pat janm te dwe yon karyè! Yo sipoze antre, fè travay la, epi soti. Yo sipoze pote anpil enèji ak lide, pase anpil enèji pou aplike ide yo, epi vini lakay ou nan fèm ou. Se pa tribinal yon wa a. Se demokrasi.

… e pa plis pase dis èdtan pa semèn apre travay, e pa gen okenn travay ki gen enterè ka antre nan konfli ak travay eli a:

Menm jan an tou, jodi a nou pratikman dekouraje e mete sou lis nwa biznisman yo pou yo okipe yon pos elektif paske nou pa pèmèt yo pase okenn tan , menm sipèvizyon oswa konsèy, pou kenbe biznis yo ap flote. Pandan ke yo rete sou pouvwa pou 4 ane. Ou temèt rele yo egoyis, men pifò moun papral sakrifye biznis yo pase lavi yo ap bati pou pase kat ane nan pouvwa. Patwon an dwe gen yon pawòl oubyen biznis la ap echwe.konsa, nou ba yo dis èdtan nan pa semèn pou yo ka kenbe biznis yo ap mache, oswa kèk lòt aktivite ki bon pou sante tankou ekri yon liv, oswa anrejistre chante, oswa fè soulye, oswa kòmanse yon restoran nan DC. Ouveti yo bon pou nenpòt moun ki travay anpil.Sa pral kenbe ofisyèl nou yo enfòme san pa genyen konfli enterè, paske sa yo pral revele pa Tribinal la nan Revizyon an tan reyèl. Se sèlman dis è, tankou yon plezi, e pa menm yon plezi pi gwo, yon ti plezi.

Se konsa, ki moun nou genyen konnya pou prezante nan eleksyon yo? Pèdan ki bezwen lajan epi ki pa gen anyen lap pèdi. Se moun sa nou vle pou dirije peyi nou an?

Seksyon.  3.   Etabli lè lete pou ekspoze kandida ak referandòm pou detèmine ki moun ki pral sou bilten vòt yo nan 1 septanm pou eleksyon ki fèt 3 novanm kòm dabitid; pa pèmèt kanpay anvan 1 jen:

La Konstitisyon Valentine nan etabli yon « sezon elektoral » kòmanse 1ye jen ak anons kandida ak referandòm yo dwe konsidere pandan ete a pou yo antre nan bilten vòt pou eleksyon jeneral yo ki pral kòmanse nan 1 septanm. Sik eleksyon 2 zan aktyèl la ap pran twòp tan pou kandida yo ki gen pou pase plis tan ap prepare pou pòs eli a oswa, si yo sou pouvwa a, ap fè travay yo olye ke yo ap fè kanpay pou de zan. Sa a se jisteman rezon kife la Konstitisyon Valentine nan bay pou tèm de kat ane, e pa de zan. Ni Kandida yo pa pral gen pou konsakre tan nan ranmase lajan depi li pa pral nesesè ankò. Pratik koripsyon nan ranmase lajan yo pral soti nan kanpay la, espesyalman lè kandida  ki sou pouvwa yo, kapab imedyatman ranbouse favè politik nan lejislasyon aktyèl la. Tout politisyen nou yo pral gen dèt anvè nou  paske se nou ki pral finanse kanpay yo olye de enterè espesyal yo oswa bilyonè yo ki aktyèlman ap fè li.

Twa mwa ete yo gen se plis pase ase tan pou votè yo ekspoze a nouvo kandida ak lide, epi desann seleksyon pou an pou kandida ki pi akseptab ki pral Lè sa a, mete sou bilten vòt yo. De mwa oton yo se tan pou yo chwazi nan mitan moun ki sou bilten vòt yo.

Seksyon.  4.   Pèmèt nenpòt kandida oswa referandòm fè konpetisyon pandan sezon kanpay ete a kòmanse 1 jen, entèdi nan kanpay anvan 1 jen; mete nenpòt kandida oswa referandòm ki sipòte pa 5% oswa plis nan votè yo anvan 1 septanm sou bilten vòt eleksyon jeneral pou fè konpetisyon pandan sezon eleksyon otòn lan:

La Konstitisyon Valentine nan pèmèt nenpòt kandida oswa referandòm fè konpetisyon pandan yon sezon ete « seleksyon » sezon lè kandida ak referandòm yo konsidere kòmanse 1 jen. Yo pap pèmèt okenn kanpay anvan 1ye jen. Moun ki gen opòtinite pou patisipe nan eleksyon jeneral yo gen dwa fè kanpay pandan sezon otòn eleksyon jeneral yo. Pou anpeche yon ti ponyen bilyonè ak yon ti ponyen pati elit yo, super delege yo ak manm sikonskwipsyon yo kontinye detèmine pou kiyès nou dwe vote, yon ko net nan sistèm jidisyè a pral kontwole eleksyon yo e pèmèt plis nouvo candida,nou espere kap vini avek ide ki nou ,ke yap kapab tande ak wè. Deske fen manda yo pral limite a sèlman douz ane, nou pral bezwen yon sistèm efikas,yon system  ki fasil pou elektè yo ki ap pèmèt nou genyen plis nouvo kandida pi souvan. Sistèm nan ap pèmèt nou lage kandida ki mwens popilè yo nan fen sezon ete a pou se sèlman konkiran reyèl ki fè konpetisyon nan sezon otòn nan pou eleksyon general yo. Vòt preferansyèl ak aranjman dezyèm tou pral asire ke se kandida ke elektora  plis vle  kap eli,kandida chwazia pap pèmèt dezyèm kandida k eke yo plis vle a eli.

Yon ti gwoup bilyonè posede konpayi paran yo ki posede kò medya nou yo.Se laprès la ki deside kounye a ki kandida ke yap kouvri epi sèlman moun yo kouvri ki jwenn rekonesans non yo epi yo kòmanse moute nan sondaj . Epi se sèlman moun ki parèt nan sondaj yo ki enkli nan deba yo dapre règleman ki te kreye ak ranfòse pa pati yo. Se pati yo ak laprès travay ansanm kenbe konpetisyon an.

Kidonk, kandida ki resevwa kouveti medya yo se yo yap konnen, se kap vinn popile, parèt nan sondaj yo epi yo enkli nan deba dapre règleman kreye ak ranfòse pa pati yo. Donk, ki moun ki di laprès la ki kandida pou yo kouvri? Milyardè yo ki posede konpayi yo ak medya yo finanse kanpay kandida yo ki Lè sa a, dwe yo favè epi yo pa ka remèt favè sa yo si yo pa genyen. Deba yo ajoute plis nan rekonesans nan non ak nan sondaj moun ki enkli nan deba yo pandan ke sa sondaj yo eskli yo diminye. Kandida ki pa resevwa okenn kouveti media yo pa gen okenn chans pou yo ekspoze yo, sof si yo popilè oswa yo se politisyen ke moun konnen.

Li enposib pou yon etranje san richès ak san popilarite ta rive jwenn kouveti laprès, menm li ta premye moun ki nan plis pase de san ane ekri yon nouvo Konstitisyon paske laprès la pa gen dwa kouvri l ‘sof si mèt pwopriyete yo nan rezo a di yo pou yo fe sa. Kòm mwen te deyò nan deba nan Iowa ke pati a te eskli m,repòtè USA Today la ki te desans pou pale avè m’ te di, « Laprès la pa rapòte nouvèl ankò; nou swiv tandans yo”. Men se te yon manti li te bay tèt li.Sa li te vle di se sete: “Mwen pa ka kouvri ou paske patron patron travay mwen an finanse yon lòt kandida epi li pa vle yon konpetisyon pou li konsa li pral genyen epi yo ka remèt favè yo li dwe l Pou finansman kanpay li.” « Epi kom mwen tap frisonnen deyò ‘yon sal tounaj’ adyasan ke laprès la te eskli m nan, yon repòtè ABC te di ke li ta renmen entèvyouve m’, men pa te gen anyen li te kapab fè san yo lòd ki soti pi wo. Ki pi wo ? Ki moun ki ap fe apel la? Repons: Mesye  mwen kritike nan video « Tan pou Amerik » mwen an, CEO nan General Electric, Disney, Time Warner, News Corp, Viacom ak CBS, ak elit Wall Street yo tankou CEO yo mwen kritike nan « klas mwayenn »videyo mizik, moun ki bay lòd yo soti pi wo a, moun ki te detwi ekonomi ameriken an  lè l sèvi avèk bank yo ak konpayi asirans yo vire Wall Street an yon kout tèm, yon jwèt aza de yon fwa-konfyans, alontèm, fondamantal ki baze sou founisè kapital pou biznis, travay pou travayè yo ak dividann pou ti economize yo.

Kidonk,se laprès la ak pati yo, tou de kontwole pa menm elit milyardèr yo, ki detèmine ki moun ki pral nan primè yo ak eleksyon yo. Sa a marginalize potansyèl bon nouvo kandida ak dekouraje lòt moun patisipe.

Seksyon.  5.   Limite depans kanpay a 5 santim pou chak elektè ki anrejistre:

Menm ke kanpay pa bezwen lajan poul fet , depi sistèm jidisyè a pral bay tout fowòm kanpay ak menm ekspoze pou tout kandida, la Konstitisyon Valentine nan pèmèt yon sipò finansye minim pou moun ki kandida yo vwayaje, pou lojman ak anplwaye, men depans kanpay ki tre limite ki sa $0,05 pou chak elektè ki anrejistre pou entèdi nenpòt kandida soti nan kòwonpi tèt li oswa jwenn yon kelkon  avantaj riches.

… entèdi ofisyèl piblik yo itilize resous gouvènman pou fè kanpay:

Ofisyèl eli yo pap gen dwa chaje gouvènman nou an pou depans kanpay yo. Yo pral entèdi yo fè yon vwayaj pouf e kanpay ak samblan ke li se nan egzèsis fonksyon eli yo. Twòp resous piblik yo ap itilize pou kenbe politisyen yo sou pouvwa a. Sa pral fini.

… entèdi yon kandida pou anrichi tèt li an prive kom rezilta antanke yon ofisyèl, oswa pou vote nan zafè ki prezante yon konfli enterè:

« Pòt tounant lan » dekri anplwaye nivo sipeyre ki fe ale vini soti ant travay gouvènman ak antrepriz prive. La Konstitisyon Valentine nan entèdi ofisyèl gouvènman yo travay pou konpayi prive yap reglemante  ak reglemante konpayi prive yap travay oswa yo te travay oswa yo pral travay pou yo a. Jounen jdi a, prezidan regilyèman nonmen ekzekitif biznis nan tèt yon depatman nan gouvènman kom  ranbousman de yon kontribisyon kanpay oswa PAC mete kanpe pa yon CEO biznis, manm konsèy, oswa lòt enterè espesyal.Antanke yon kad nan gouvènman an, biznisman nan egzèse yon enfliyans sou lejislasyon pou ran li favorab a konpayi l ‘yo. Lè li fini, li demisyone nan pozisyon li kòm chèf depatman epi retounen nan travay li nan  konpayi ke li benefisye a. Anpil senatè, reprezantan ak lejislatè yo ak gouvènè leta yo tou demisyone pou yo al pran travay nan konpayi bilyonè ke yo fidel avek li an ki te bay finansman pou kanpay e yo te rete fidèl a lè yo te sou pouvwa a. Sa pap pèmèt ankò.

… entedi PACS yo, pwofesyonel yo, gwo lajan, lobbying pwofesionel ak coripsyon ki koresponn yo:

La Konstitisyon Valentine nan elimine kontribisyon kanpay ak PACS donk politisyen nou yo pa dwe favè politik bay gwo donatè yo, men pito yo dwe sitwayen yo ki pral finanse tout eleksyon atravè yon kò net nan sistèm jidisyè a. Milyardè yo pap kapab « envesti » nan kanpay pou resevwa favè ak lejislasyon favorab nan men politisyen nou yo an echanj pou kontribisyon nan kanpay yo.bilyonè yo kontribye nan tou de kandida Demokratik ak Repibliken nan chak eleksyon pou yo ka asire yo ke yo gen enfliyans nenpòt moun ki ranport eleksyon yo, yon ansyen pratik Wall Street ki rele « hedging your bet. » Goldman Sachs te pi gwo kontribitè nan George W. Bush, Barack Obama ak Donald Trump! Li bon mache pou miltinasyonal yo finanse kanpay yo, sitou lè yo jwenn anpil an retou. Li se yon gwo envestisman pou yo. La Konstitisyon Valentine nan sispann tout bagay sa yo.

La Konstitisyon Valentine nan asirel ke politisyen yo ak ofisyèl yo reprezante pèp la ak enterè piblik la, pa entere bilyonè yo oswa enterè prive yo. La Konstitisyon Valentine nan entèdi lobiyis ki pèmèt monopòl miltinasyonal yo ak enterè espesyal yo pou patisipe peyi nou an epi pouri reprezantasyon eli nou yo. Bilyonè yo kounye a kontwole ofisyèl eli nou yo ki pase lejislasyon ki pèmèt elit Wall Street sa yo kontwole ekonomi nou an, sa ki lakòz monopòl, sovtaj, pèt travay, resesyon, enprime lajan ak dèt. $ 40 trillion jis pou bilyonè sa yo ka gen avyon G7 ak 400 pye superyachts. La Konstitisyon Valentine nan sispann tout bagay moun fou sa yo epi retabli bon sans ak bon sans nan sosyete nou an, ak responsablite fiskal ak politik nan gouvènman nou an, ak valè nan ekonomi nou an.

Nan etabli yon kò net politikman nan sistèm jidisyè a pou pemet gen deba ak lòt fowòm pou tout kandida egal ego pou ke nouvo kandida ak lide ka ekspoze ak adrese pwoblèm reyèl yo, la Konstitisyon Valentine nan fè gouvènman nou an peye pou tout kanpay yo pou ke politisyen nou yo responsab pou nou sitwayen olye de kèk bilyonè. La Konstitisyon Valentine nan pran lajan nan politik nan entèdi kontribisyon kanpay, nan fe lobi ak antre soti pou pa gen okenn favè ki dwe gwo milyardè echwe oswa gwoup enterè espesyal ki aktyèlman finanse kanpay ak resevwa favè an retou; ki te kòwonpi gouvènman nou an e ki te pran kontwòl gouvènman nou an ak ekonomi nou an.

PATI.  II.     VOT

Seksyon.  1.   Bay vòt la bay sitwayen lisid ki gen plis pase dizwit lane:

Si ou gen ase laj pou mouri pou nou; ou gen ase laj pou vote avèk nou. Si ou se fou, nan yon koma, oswa dejwe dwòg, ou pa lisid epi pap kapab vote.

… votè yo dwe pale ak ekri kreyòl ayisyen byen:

La Konstitisyon Valentine nan, ki fè metriz kreyòl ayisyen an vin yon kondisyon sitwayènte, tou fè li yon kondisyon pou vote. Moun ki pa deranje pou aprann kreyòl ayisyen pa gen sousi pou yo vin ayisyen oswa adopte kilti nou an. Kreyòl ayisyen esansyèl pou asimilasyon ak yon aspè dominan nan kilti nou an. Si yo te vle asimile, yo ta aprann kreyòl ayisyen. Yo menm tou yo pa ka konprann konplètman politik nou yo oswa kilti nou san yo pa gen fasilite. Moun ki pa adopte lang nou yo la paske yo kouri kite peyi yo olye yo leve kanpe epi goumen. Èse yo pral leve kanpe pou goumen pou Ayiti? Peyi adopte yo a ? Se pa si yo pat goumen pou peyi kote yo te fèt la. Oswa yo te vin isit la paske lavi a pi fasil. Nou pa vle antanke sitwayen,pi piti ke sitwayen ki vote, moun ki pa vle Ayisyen, moun ki pwouve ke yo pa vle fè pati peyi nou oswa kilti nou nan pa bay sa twop enpotans pou aprann lang nou oswa pou yo palel byen.

… entèdi moun ki dwe peman anreta sou dèt garanti:

Nèg ki dwe sipò pou timoun ak moun ki tronpe lòt moun yo pral penalize pa la Konstitisyon Valentine nan, ki pral kenbe tras moun kap triche  ak èskrokri jiskaske yo sispann kopye ak tronpe lòt moun nan sistèm nan. Si ou pa ka kenbe sitiyasyon finansye ou nan lòd Lè sa a, ou se yon irèsponsab ki pa ede sosyete a epi yo pa ka fèw konfyans pou vote responsableman. Menm jan an tou, yon lòt kote, gouvènman nou an pa pral pèmèt yo ap fe defisi; politisyen nou yo pa pral pèmèt yo vann nou pou yon kontribisyon kanpay, ni konpayi ni moun endividyel pral pèmèt yo declare fayit.

… entèdi moun ki pa peye penalite sivil oswa kriminèl yo:

Moun ki dwe domaj sivil nan yon pati ki blese pa pral gen dwa pou vote. Menm jan an tou, kriminèl ki toujou gen dèt ak sosyete a pa pral gen dwa vote, ni gwo kriminèl yo.

La Konstitisyon Valentine nan pral fe kriminèl yo peye pou tout krim yo fe, kit se tan libète pwovizwa, tan prizon, tan bòt, sèvis kominotè, amann oswa konpansasyon pou viktim yo oswa pou Eta pou domaj ki te koze pa krim lan oswa apreyansyon an, arestasyon ak tout tretman, prizon, manje, tout bagay. Leta ak viktim yo pap peye pou krim yo. Poukisa yo ta dwe? Nou pap peye okenn frè ki asosye avèk krim yo oswa detansyon yo; olye de sa, yo pral oblije peye pou chak sa yo te lakòz. Si nenpòt nan frè sa yo pat peye, ansyen prizonye yo pap gendwa pou yo vote.

Restriksyon sa konpoze pa yon sistèm prizon endepandan kote li nan enterè prizonye yo ak gouvènman an pou kenbe pri ki ba paske depans yo pral peye pa prizonye yo ki bò kote pa yo pral trè motive pou fè sa ki bon ak bay bon sèvis ,    travay ansanm, aprann yon komès oswa , ak konpetisyon nan yon anviwònman reyèl, ekzakteman sa yo te echwe pou fè le yo te deyò , Se konsa, lè yo soti tranzisyon an pral pi fasil pase sa li ye kounye a. Dispozisyon kan fòmasyon prizon an pou kont li ap diminye pousantaj delenkans kap repete de 80% a 20%. Sa te pwouve.

… entèdi gwo kriminèl yo vote:

Kriminèl yo ta dwe panse sou pèdi dwa vot yo lè yo deside vyole  lwa. Revokasyon dwa pou vote se yon pati nan pinisyon an e li gen yon efè prevantif sou krim. Anplis de sa, li anpeche yon gwoup kriminèl oswa yon sendika oswa gang krim òganize vote pou yon lòt kriminèl. Li estipid pou bay kriminèl yo dwa pou vote jis paske yo te kenbe kèk nan yo nan nèt trape-tout. La Konstitisyon Valentine nan ranje nèt la pito, pwoblèm nan reyèl, rasin kòz la: siplis-prizonye. Men se yon lòt kesyon nan yon lòt dispozisyon.

Moun ki eseye retabli dwa vòt pou kriminèl yo ap evite pwoblèm reyèl la de siplis-prizonye. Ranje sa, se pa sa. Lefèt ke anpil kriminèl pa ta dwe kriminèl se petinan nan dispozisyon sa a. Rezoud pwoblèm nan, pa sentòm yo. La Konstitisyon Valentine nan ale nan rasin pwoblèm yo epi li rezoud yo nan baz la. Si gen yon pwoblèm ak lapolis nou an kap mete plis moun prizon pase nenpòt lòt nasyon nan istwa, Lè sa a, fè fas ak pwoblèm sa a, men pa fè solisyon ou an pwoblèm yon lòt moun.Lè sa a, ou vin yon pati nan pwoblèm nan, paske ou twò parese oswa ou pè fè travay ki nesesè yo pou ranje rasin pwoblèm nan, nan ka sa a rezoud pwoblèm prizon nan, Lè sa a, ou ale pou solisyon ki bon mache nan bay kriminèl dwa vòt yo pandan  pwoblèm inisyal la ki se siplis-prizonye a toujou pa change. Nan lòt dispozisyon, mwen rezoud pwoblèm siplis-prizonye a ke wap eseye rezoud isit la, move kote pou rezoud li.

Rezilta a se ke yon anpil nan moun ki vle rezoud pwoblèm reyèl la nan siplis-prizonye pral sispann eseye paske yo jwenn ti prim konsolasyon yo eoi yo soti nan jwèt reyèl la kote nou toujou bezwen yo. Ti viktwa tankou retabli dwa pou vote bay TOUT kriminèl yo jis kreye yon lòt pwoblèm, ke move kriminèl pa ta dwe genyen, se poutèt sa mwen toujou rezoud pwoblèm nan nan rasin paske tout pwoblèm yo gen rapò,epi rezoud yon sèl afekte tout lòt bagay.Nou dwe kenbe tras  sa ki korige yo ak ramifikasyon de sa nou korige yo. Branch solisyon sa a malad-vin ansent sa se ke kriminèl la ki vyole ti fi a ak depafini lavi likanpe nan liy bò kote l ‘nan biwo vòt yo 5 ak 10 ane pita.Sa pa jis. Èske yon kriminèl ki vann dwòg ak pitit yon fanm epi ki gate lespri timoun nan pou tout lavi ka vote?! Yon kriminèl ki vòlè yon bank oswa te rale zam sou moun li vòlè yon machin ta gen dwa l ‘retabli ansanm ak yon ansyen vande de mayiwana. A ki pri? Kriminèl yo gen anpil chans pou vote move moun  paske yo move moun. Sa se pi move lide;pou kreye yon blòk vote kriminèl! Jis paske kèk boze ki te vann kèk jwen te tounen kriminèl pa yon system jistis tro agresif? Rezoud pwoblèm reyèl la. Pa pran pòz ranje pwoblèm nan.

Fè travay la nan rasin epi sispann eseye ranje fèy yo paske ranje rapid tankou sa a pa travay. Lè w ap retire zam sa pa retire motivasyon an nan tirè a ki  ki pral tou senpleman chwazi yon lòt zam. Ti sekrè sal timoun yo, pwofesè yo ak anplwaye ki tounen victim de seri asasen yo se ke yo ostrasize, entimide oswa inyore tirè a ak maladi mantal li nan plizyè okazyon e se pou sa yo tire yo paske yo egosantrik, parese, yo pq ze byen epi yo apatik e lekòl yo pèmèt yo pou yo konsa. Bondye padon yo blame tèt yo nan nenpòt fason. Se twòp travay. Yo vle inyore vrè pwoblèm lan pou evite travay yo ta dwe fè sou tèt yo. konsa, yo ale pou  nan fason ki pi rapid ak pi fasil pu rezoud problem nan epi lonje dwèt sou mèt zam yo enbesilman panse ke sa a pral rezoud pwoblèm nan. Sosyete a ak viktim kriminèl yo pa komèt okenn krim la. KRIMINÈL YO WI. Pa blame sitwayen ki respekte lalwa paske nou pa souse yo ankò, nou se viktim yo.

Moun ki gen bon ke ak kalite ki eseye bay kriminèl yo dwa vòt yo pa kriminèl tou.Gwo majorite kriminèl yo pa leve yon ti dwèt pou mande pou dwa yo retabli.Anko parese. Men, si vantouz yo vle fè li pou yo, yo pa pral refize yo. Pa atann yo di ou mèsi.Sa se pa stil yo tou. Yo jis panse ke ou se yon vantouz, epi yo tire kek bagay la. Yo se kriminèl. Pifò nan yo te chwazi epi yo pral chwazi FASON KI PI FASIL LA.Fason ki pi fasil pou verifye reyalite sa a se mande yo match ak ou, efò pou efò, nan retabli dwa vòt yo epi gade ki jan anpil pran defi a. Oswa jis kite m ‘fè ou soti nan pwoblèm. ZEWO. Dwogè rete dwogè. Tout sa yo fè se rale w lwen batay reyèl la, rezoud pwoblèm siplis-prizonye ak pwoblèm ki kondwi timoun yo nan krim yo an avan tou, move lekòl pou youn, esklav salè minimòm pou de. Tout bagay sa yo pral range avek la Konstitisyon Valentine nan, ki gen ladan ostrasizasyon nan lòt elèv yo. Si ou vle fè yon bagay, ede ratifye TVC. Kriminèl yo manke moral, etik ak disiplin epi yo pral gen anpil chans manke atribi sa yo tout lavi yo. Yon chanjman; pifò pa fè sa. Lè kriminèl yo deside fe sosyete nou an mal, yo abandone respè nou ba yo. Nou pa fè kriminèl konfyans paske yo ban nou anpil rezon pou nou pa fè sa. Yo ap jis pral gen yo viv ak erè yo menm jan avek nou tout. Anba la Konstitisyon Valentine nan, kriminèl yo pap janm ka vote ankò.

Seksyon.  2.   Rann vòt la obligatwa:

Vòt obligatwa mande pou sitwayen yo patisipe nan demokrasi yo si sèlman nan fason minè sa a. Li defye Sitwayen an fè fas ak kilpabilite si yo jete yon vòt apatik oubyen jis kout pwen owaza akote nenpòt ki non. Sa pa pral chita byen epi yo pral moulen sou konsyans yo ak pwochen fwa yo vote, yo pral gen plis chans pou yo pi byen enfòme, ak chak eleksyon . Altènativ la? apatetik pèdan ki ap viv isit la men ki pa bay anyen an retou. Twò fre pou vlekòl cho ki frape lestonmak apathetic yo pou di: « Med pou tout bagay; poukisa deranje?  Tout sa se rans, « lè se sèlman » tou rans « paske pa gen yon sèl ki enplike. Li lè pou tout Sitwayen kontribye minimòm nan demokrasi nou an.

… entèdi vòt “global”:

Vòt « Global » pèmèt yon votè chwazi tout kandida pou yon menm pati a la fwa. Sa defèt bi pou yo vote obligatwa epi li entèdi paske chwazi yon lis pa bay yon sitwayen defi pou yo chèche konnen kandida yo. Objektif la se pou enplike sitwayen nou yo nan demokrasi yo. Pandan ke nenpòt elektè byenvini pou chwazi moun yo vle epi yo ka byen fini chwazi tout kandida yon pati, la Konstitisyon Valentine nan pa pral pèmèt sa akonpli nan yon sèl zak,yo pral  mande pito pou votè a konsidere chak kandida ak previzyon ak respè ke demokrasi nou merite.

… pemet vot “pa ekri” voting:

Kandida ki eskli nan bilten vòt la ka antre pa votè yo nan ekri literalman non kandida a nan espas yo bay sou bilten vòt la. Nan fason sa a, yon kandida ki ka te rate yon dat limit oswa vyole yon kondisyon legal nan youn oswa plis jiridiksyon, oswa yon kandida ki parèt anreta nan kous la men genyen sipò popilè an reta, yo pa pral eskli nan men moun ki vle vote pou kandida.

Seksyon.  3.   Etabli vòt la nan lòd preferans epi mete yon dezyèm tou jiskaske yon kandida jwenn yon majorite ki gen plis pase senkant pousan:

La Konstitisyon Valentine nan respekte règ majorite ak konte tout vòt yo epi fè chak vòt yo konte, asire ke se kandida ke yo vle a ki eli. Votè yo ap range kandida yo nan lòd preferans: premye chwa premye, dezyèm chwa dezyèm, twazyèm chwa, twazyèm, elatriye. Si premye chwa elektè a pa eli, vòt yo ale nan dezyèm chwa yo jiskaske yon kandida gen yon majorite 50%, pou kandida ki gen plis vot yo kapab eli.

« Vòt  preferans » anpeche yon kandida ki jwenn mwens pase yon majorite nan vòt total yo eli nan mande pou yon kandida gen yon majorite nan vòt total pou li kapab eli. Yon twazyèm kandida toujou pran vòt youn nan de lòt kandida ki pi popilè yo, men li rete nan kous la pou enfliyanse pwen pale yo. Nan fè sa, kandida « gate » yo pran vòt lot kandida a ki pi popilè, kidonk pèmèt dezyèm kandida ki pi popilè a genyen. Sa pa demokrasi si majorite pa gen dwa dirije!

Metòd elektoral aktyèl la souvan lakòz mwens popilè nan de kandida final yo eli paske vòt votè yo ki vote pou kandida pou twazyèm ki peye yo pa konte. Jodi a, vòt yon elektè ki pito yon kandida majinalman popilè pa ta konte nan pifò sistèm vòt yo. Avèk vòt preferansyèl, vòt yo ta dwe ale nan dezyèm chwa yo, oswa twazyèm yo, pou chak vòt elektè ta konte.

La Konstitisyon Valentine nan korije pwoblèm sa yo, respekte règ majorite yo epi konte tout vòt yo, epi plis asire règ majorite nan enpoze yon dezyèm tou si li nesesè jiskaske kandida ki genyen an jwenn plis pase 50% nan vòt yo.

Seksyon.  4.   Elimine Kolèj Elektoral la, deside pito eleksyon pa vòt popilè; sof nan eleksyon jij Tribinal Siprèm yo ak eleksyon ekip prezidansyèl ak vis-prezidansyèl la, kote chak eta jwenn yon vòt pou chak reprezantan plis yon vòt pou chak senatè. Vòt yo rekonpanse pou reflete vòt popilè a, epi yo divizib si sa nesesè; epi kandida ki gen yon majorite nan vòt sa yo nan tout peyi a pral konfime oswa eli:

Èske nou paka vote dirèkteman pou kandida nou vle a? Èske nou bezwen yon reprezantan pou vote pou nou? genyen yon moun ki reprezante nou nan biwo vòt yo gen posiblite pou gen koripsyon, yon tantasyon reyèl pou move zak ak negosyasyon pouvwa, e se pou sa 90% nan votè yo vle aboli kolèj elektoral la.

Lè eta yo se « gayan-pran-tout, » Lè sa a, nenpòt ki moun ki genyen pran TOUT votè nan eta sa a, tankou pat gen yon sèl moun ki te vote pou yon lòt kandida! Vòt kont gayan an pa konte! Anfèt li pi mal. Vòt KONT gayan an konte kòm pou gayan an! Yon gwo kantite vòt nan gwo eta yo efektivman echanje pou yo pa janm konte nasyonalman pou kandida moun yo te chwazi yo. Se yon defomasyon volonte pèp la. Kolèj elektoral gayan an defòme vòt popilè nasyonal la, kote anpil vòt kont gayan an olye yo konte pou gayan an nan konte nasyonal « votè yo » dapre Konstitisyon nou ye kounye a.

La Konstitisyon Valentine nan de preferans bay chak kandida POUSANTAJ pa yo nan vòt yo te genyen nan chak eta,epi fe total tout moun ki vote nan tout peyi a, se konsa kandida yo plis vote a vin eli. La Konstitisyon Valentine nan bay menm kantite vòt reprezantan leta yo ak kantite senatè leta yo (de pou chak eta). Yo pa votè , ni delege, men vote lè l sèvi avèk menm atribisyon yo nan pouvwa kòm Kongrè ameriken nou an. Vòt yo bay nan menm pousantaj yo kòm vòt popilè nan tout eta a epi yo ka divize si sa nesesè pou byen reflete pousantaj ki kòrèk yo. Gen kèk eta ki gen kèk reprezantan, kidonk yon sèl vwa ka divize. Lè sa a, tout vòt yo totalize nasyonalman.

Pandan kont nasyonal la, vòt pou 3zyèm, 4yèm ak 5yèm plas yo ale pou vote sa yo dezyèm chwa votè sa yo selon « vòt preferans » lan. Preferans yo aplike jiskaske gen sèlman de aplikan ki rete epi youn se gayan an. Posibilite a aleka nan yon menm kantite vòt ka deklanche yon « dezyèm tou »eleksyon. Metòd vòt nasyonal sa a popilè paske li reflete vòt popilè nasyonal la.

Seksyon.  5.   Entèdi bilten vòt elektoral ak andikap nan trant jou apre nenpòt eleksyon oswa prensipal:

Okenn votè pa dwe dekouraje, pa sondaj oswa pa andikap, pou pa vote pou kandida yo vle a tou senpleman paske kandida  jije li pa gen okenn chans pou genyen pa ekspè yo ak laprès ki posede pa enterè pwisan ak move enfliyans sou pwosesis la. La Konstitisyon Valentine nan entèdi pratik sa yo sèlman pou dènye mwa eleksyon an, men yo ka fè yon ka pou limite pratik yo davans. Sitwayen vote pou reprezantasyon, pa parye sou yon chwal kous. Vote se pa yon jwet. La Konstitisyon Valentine nan ap ankouraje votè yo pou vote pou kèlkeswa kandida oswa mezi referandòm yo jije pi byen san move enfliyans moun kap fe previzyon pou lajan oswa konpayi medya koronpi nou yo. Opòtinite pou chwal nwa a reyisi pa pral yo pap ka retirel nab men votè yo pa ekspè pasyal oswa statistisyen mèsenè ki te vin de pli zan pli enfidèl nan prediksyon yo. Plis lajan nou kite nan politik, mwens pa serye vòt nou yo ap vinn ye. Gen Yon korelasyon dirèk antre yo.

… entèdi pwojeksyon gayan yo ak fe anons sou tabilasyon vòt yo jiskaske tout vòt yo konte:

La Konstitisyon Valentine nan anpeche pwojeksyon ak tabilasyon vòt votè kap travay di yo. Yon vòt an reta ap konte otan ke yon vòt bonè. Elektè yo pap dekouraje ankò pou yo vote lè yo aprann ki moun ki te genyen eleksyon an anvan menm yo te konte tout vòt yo. Pifò kous yo rapwoche ase ke vòt an reta ka chanje rezilta yo, men kounye a yo anpeche yo fè sa pa evalyasyon-kondwi,kò pou laprès ki se premye moun ki bay li. Bay laprès pouvwa sa a se absid, fezab nan koripsyon, ak yon ensilt pou votè travay tout la jounen ki paka vote jis an apre nan pwosesis la. Vòt yo ap fèt sou entènèt e votè yo ap gen tan pou yo fè sa.

PATI.  III.     KONDISYON FONKSYONNMAN, VAKANS ak SIKSESYON

Seksyon.  1.   Mande pou tout moun prete sèman sa a: “Mwen fè sèman (oswa afime) solanèlman ke mwen pral fe travay mwen fidèlman e mwen pral respekte ak pwoteje Konstitisyon Ayiti a nan tout kapasite mwen”;

Seksyon.  2.   Retire privilèj iminite espesyal nan men ofisyèl eli yo, diyitè etranje yo oswa nenpòt lòt moun; epi deklare ke pèsonn p ap pi wo pase lalwa:

La Konstitisyon Valentine nan fonn iminite diplomatik ak lòt bagay pou eli ak lot ofisyèl yo nonmen, diyitè, elatriye. Pa gen moun ki pi wo pase lalwa. Si yon sèl moun dwe obeyi lalwa,kidonk tout moun dwe obeyi tou. Moun ki nan pozisyon pwisan pa ta dwe kapab sèvi ak pouvwa a nan pozisyon yo nan kontourne nenpòt ki lwa oswa règ nan sosyete a oswa pou privilèj espesyal ki pa gen rapò oswa nesesè nan travay yo pou nasyon nou an. Lè w fè sa, ou redwi lòt moun nan estati dezyèm klas la epi pouri lidè nou yo ak gouvènman nou an.

… lwa ki gouvène travayè sivil yo oswa sitwayen yo dwe kouvri tou ofisyèl eli yo ak chèf sèvis yo:

Ofisyèl eli ak nonmen nou yo, se poutèt sa, yo pral sijè a lwa yo menm jan ak pèp la e pa gen okenn egzansyon ap egziste. Istwa se ranpli ak egzansyon soti nan aplikasyon an nan lwa a nan yon varyete de domèn: iminite sivil ak kriminèl, diskriminasyon ak viktim pa yon ofisyèl eli, fanmi ak konje medikal, asirans sante, Sekirite Sosyal, bwè kondwi, pakin amann ak renmen an.

Seksyon.  3.   Echelonman manda yo:

Pwovizyon sa a te etabli pou retire posibilite ke yon faksyon sèl ka toudenkou pran kontwòl ak pou evite chaje emosyonèlman oswa moman mantalite moun mafia.

Seksyon.  4.   Moun sa yo ta dwe eli nan jiridiksyon respektif yo pou kondisyon sa yo pa majorite konsantman votè yo, eksepte nan ka yon ekstansyon: jij yo nan Tribinal Siprèm lan pa dwe sèvi plis pase twa tèm nan 6 ane; Prezidan yo, vis-prezidan yo, gouvènè yo ak lyetnan-gouvènè yo pa dwe sèvi plis pase de manda nan 4 ane; Senatè yo ak depite yo pa ta dwe sèvi plis pase de tèm 6 ane; Reprezantan, konseye, chèf depatman ak tout lòt ofisyèl eli yo pa dwe egzèse plis pase twa manda nan 4 an:

La Konstitisyon Valentine nan evite dezòd nan travay pa politisyen yo ki kounye a antoure randevou kou Siprèm jistis ki  pral eli pa vòt popilè. Politik pa gen plas nan chanm verite a; Se poutèt sa, pèp la ap deside kiles ki pi byen reflete entèpretasyon lwa yo ki pa gen okenn pouvwa san konsantman yo. Pozisyon enpòtan sa yo konn pi souvan souvan konn rete vid pandan anpil mwa pandan ke gen travay enpòtan ki bezwen fèt, e kat a kat enpas dwe leve pa nevyèm jij la. Poukisa seleksyon an ta dwe limite a kandida prezidansyèl yo? Poukisa souvan se patizan sena ki pou yo kite ap dikte pep la kiles ki pou syeje nan tribinal la, oswa pèmèt yo kite yon plas vid jiskaske rezon politik yo sèvi? Repons: Yo pa ta dwe. Anba la Konstitisyon Valentine nan, jij Tribinal Siprèm yo pral eli pa votè yo, epi yo pa pral limite moun yo nonmen ki senpleman enpòtan politikman nan pwochen sik elektoral yo oswa atravè manipilasyon politik prezidan yo ak senatè yo.

Jij Tribinal Siprèm yo ka sèvi jiska twa manda 6 ane, men se pa pou lavi pou yo pa vin entouchab avek le tan. Manda mwayèn nan biwo yon jij Tribinal Siprèm nan a dat se 16 ane, men 18 jij te sèvi pou plis pase 20 ane, ak 7 pou plis pase 30. Nan dispozisyon sa yo, yon jij ansanm ak moun ki ozalantou ekselan nan travay yo yo ka akòde yon manda adisyonèl 6-ane pa yon 2/3 vòt pèp la, oswa yo dwe mete fen tou.

Depi lontan kandida yo te adopte limit manda yo, men okenn pa te vote pou yo! Reyalite sa a klèman endike ke pouvwa koronpi, si se pa moun nan, tout lejislatè yo. Yon fwa andedan, pouvwa sezi ak kontwole yo, ki fè yo ezite kenbe pwomès yo. Men, si yo tèlman bon ke nou vle yo sèvi yon manda adisyonèl, yon dispozisyon pita pèmèt pou yon 2/3 vòt yo pèmèt yo. Sinon, limit yo pral enpoze.

Prezidan yo ak gouvènè yo deja limite a sa sèlman 2 manda de 4 ane, ak rezon sa. Vis-prezidan yo ak lyetnan-gouvènè yo ta dwe tou limite depi yo vin prezidan oswa gouvènè sou lanmò prezidan an oswa gouvènè oswa nan maladi oswa ijans. Akòde yo plis manda ap louvri pòt pou yo kapab triche ak planifye maladi ak ijans, e prezidan mannken ak gouvènè ki vis prezidan ak gouvènè lyetnan aktyèlman ègzèsé pouvwa nan apwobasyon ki planifye davans pou vis prezidan an oswa gouvènè.

TVC limite Senatè yo ak Depite yo ak de manda 6 ane paske yo ka vin reprezantan oswa okipe lòt biwo efikas si yo vle sèvi pi lontan.

TVC limite reprezantan ak konseye ak twa manda 4-ane, menm jan manda 4-ane pèmèt ase woulman pote nan nouvo lide ak pèspektiv, pandan y ap evite kanpay tout tan ki aflige sou reprezantan ki nan manda 2-ane. Reprezantan pou yon manda 2 zan apen pran antre an fonksyon epi yo gentan  ap fè kanpay ankò, ranmase lajan nan enterè espesyal ak enfliyanse lejislasyon sou non yo, ak itilize tan yo nan pouvwa pou yo re-eli olye ke gouvène! Kòm rezilta, Reprezantan ki gen manda 2 zan yo toujou distrè pa konsiderasyon re-eleksyon e sa konn tre afekte yo nan le yo genpou ranbouse moun ki finanse kanpay yo, souvan nan tan reyèl.kidonk konsa, nou gen yon ofisyèl eli ki toujou ap fè kanpay ak nan mòd ranbousman, e nou gen lejislati plen nan ekspè nan maketing olye de bon lejislatè . Travay prensipal yo vin re-eleksyon ak travay a tan pasyèl yo vin gouvène! La Konstitisyon Valentine nan korije pwoblèm sa nan enstitiye manda kat ane.

La Konstitisyon Valentine nan pèmèt nouvo lide ak nouvo pèspektiv ki vini de ofisyèl yo chwazi pami moun k ap viv nan mitan nou yo, pa sa ki pi wo pase nou. Ansyènte ak komplezans yo aboli,ansanm ak kongrè san aksyon e ki nan enpas. Avèk yon pousantaj re-eleksyon de 94% nan chanm depite a ak 83% nan chanm Sena a, politisyen ki gen karyè san parey nou yo ap vin komplezan, entranzijan nan ban nou enpas apre enpas epi pa fè anyen sou lejislati ki pa gen anyen pou we ak reyalite sitwayen yo, izole nan yon mond politik jwet ak re-eleksyon, ak enkapab fe konpwomi oswa nan fe lwa, tout sa nan detriman peyi a. Nouvo kandida ak lide fre yo kounye a eskli nan pwòp pwosesis politik nou yo, e sitwayen yo pa menm konnen kandida sa yo egziste kòm pati yo kontwole ki moun ki ka patisipe eleksyon prime yo epi ki vle pwoteje pouvwa de tit ak  ansyènte bo kote yo.

Politisyen de karyè yo plis konsène ak pwoblèm re-eleksyon yo pase pwoblèm chak jou nou yo. Politisyen karyè pa gen travay reyèl, yo pa gen okenn kontak ak reyalite chak jou yo, yo nan pòch gwo biznis ak enterè espesyal, epi yo ta prefere yo pou vote yo olye ke pou sitwayen ki gen 90% chans  yo, paske yo pa gen ankourajman pou fè lòt bagay ke ranmase lajan. Paske yo tèlman lwen sektè prive a ke yo eli pou reprezante, yo pa gen okenn eksperyans pratik nan lavi reyèl mond ak Se poutèt sa yo pa kapab kreye lejislasyon fè fas ak pwoblèm mond reyèl la. Gras ak ansyennte yo, yo vinn gen yon pouvwa antidemokratik ak disproporsyone nan komite kote yo gen plis chans yo vote pwoteje pozisyon yo pase yo fè chanjman.

… pa konte yon pati manda kom yon yon manda konplè:

Pati nan yon manda pou yon pozisyon okipe paske yon ofisyèl te pran lè yon lòt ofisyèl te vin pa kapab oswa kite pos pa pral konte kòm yon manda.

Seksyon.  5.   Pèmèt yon konsantman majorite nan de tyè nan votè yo pou bay yon manda adisyonèl oswa ranvwaye nenpòt eli:

Si yon ofisyèl eli tèlman pa serye oswa enkapab oswa pa akseptab ke de tyè nan Sitwayen yo vle ranvwaye l ‘, oswa tèlman ekselan ke yo vle ba l’ yon lòt manda, Lè sa a, se pou volonte Sitwayen yo respekte. Vòt ekstansyon manda pral fet nan eleksyon yo ki te fèt jou ki te anvan premye septanm, pandan yon vòt revokasyon kapab fet nan nenpòt ki lè.

… pèmèt yon konsantman majorite votè pou pwolonje oswa mete fen nan travay oswa kontra jij ki pa eli, ofisyèl, chèf depatman, anplwaye, vandè oswa kontraktè ki pa eli:

Si yon moun ki nonmen, anplwaye, machann, oswa kontraktè gen plan pou oswa irite oubyen fè plezi Sitwayen nan mezi keyon majorite nan votè pran la penn mete an kesyon sou yon bilten vòt ak reyisi mete dakò yon majorite nan votè yo, epi, kite majorite a dirije. Si yo tre bon, kenbe yo pou osi lontan ke yo fè yon bon travay. Si yo pa kapab, revoke yo byen bonè. Lè pa gen okenn manda oswa ka gen dout, lejislati a, oswa votè yo nan oswa nan yon referandòm, ka deside konbyen tan ankò. Vòt sa yo ka fet nan nenpòt ki lè.

… entèdi moun yo revoke yo nan okipe lòt fonksyon oswa lòt travay:

Nenpot ofisyèl ki eli, nonmen nan gouvènman, anplwaye yo, machann yo oswa kontraktè ke sitwayen yo fè efò pou retire yo pa ta dwe pèmèt yo kontinye yon fwa yo retire yo, swa imedyatman oswa pita.

Seksyon.  6.   Nenpòt ofisyèl eli, moun gouvènman nonmen, anplwaye, machann oswa kontraktè ki pa ka fè travay yo pandan sis mwa ap ranvwaye:

Kodifye kapasite bon sans nan mete fen nan travay moun ki pa kapab touche salè yo pandan y ap ba yo nan respe sis mwa pou remedye ak sitiyasyon yo.

… kenbe konpansasyon sof si aksidan travay la pèmèt konpansasyon:

Se sèlman moun ki merite peye revokasyon ki ta dwe resevwa li.

Seksyon.  7.   Nan ka ke ta geneyn yon pòs vid twò bonè nan yon biwo eli, sitwayen yo pral vote pou yon nouvo ofisye nan 60 jou pou yo ranpli rès manda nan si plis pase sis mwa:

Chak fwa yon pòs eli vid, yon nouvo eleksyon ap fèt nan trant jou. Sa bay ase tan pou jwenn yon ranplasman san yo pa gaspiye twòp tan travay.Eli pwovizwa  ap kontinye vote pandan enterim nan. La Konstitisyon Valentine nan evite enteripsyon nan travay politik la kounye a ki antoure pa anpil randevou.

Anba la Konstitisyon Valentine nan, jij Tribinal Siprèm yo pral eli pa votè yo, epi yo pa pral limite a sèlman kandida ki senpleman enpòtan politikman nan pwochen sik elektoral la ak manipilasyon politik prezidan ak senatè yo. Pozisyon enpòtan sa yo souvan rete vid pandan kek mwa aloske gen travay enpòtan ki dwe fèt ak kat a kat enpas dwe leve pa nevyèm jistis la. Poukisa seleksyon an ta dwe limite a kandida prezidansyèl yo? Poukisa yo ta dwe pèmèt Sena ki souvan patizan kite yon plas vid jiskaske rezon politik yo ta sèvi, oswa yo dwe pèmèt yo dikte bay moun ki syeje nan tribinal la? Repons: Yo pa ta dwe. E byento yo pap ka fè sa.

… aprè lòd siksesyon an fin ranpli pòs ki vid yo avek moun ki la pa enterim pandan 60 jou pandan sitwayen yo ap vote pou yon ranplasan:

Dire tan kote ofisyèl ranplasman yo ka aji tanporèman sou non yon ofisyèl ki vin vid, ak dire tan pou chwazi yon ranplasman, ap limite a swasant jou paske yo pat eli pou pòs sa a, eksepte lè li rete mwens pase sis mwa nan manda.

… si rete mwens pase sis mwa nan manda a, ajan pwovizwa ap fini manda:

Tap gen twòp deranjman nan travay la pou jistifye yon nouvo eleksyon pou ranplase yon moun pou mwens pase sis mwa. Anplis, li pa jis pou penalize ofisyel pwovizwa a pou sikonstans ki depase kontwòl li e pou li fidèlman ranpli devwa li nan sèvis piblik. Ni pòsyon manda yo pap konte tou nan limit manda yo.

Seksyon.  8.   Nan ka kote ki ta gen pòs ki vid nan pòs yo nan minis ak konsil piblik oswa gwo ofisyèl ki pa eli nan ajans federal oswa leta nou yo, prezidan nou yo oswa gouvènè leta respektif yo ap nonmen yon premye kandida nan lespas 30 jou pou apwobasyon nan lespas 2 semen pa yon vòt majorite nan chanm sena yo nan lejislati respektif la, epi, si yo rejte l, yon dezyem kandida nan yon semèn, e si yo rejtel anko, yon twazyem kandida nan yon semèn:

Limit yo mete sou tan li pran lejislatè yo pou apwouve nominasyon egzekitif la. Sa lakòz pòs alontèm ki vid ak reta travay akòz biwo vid nan asanble lejislatif ki souvan mete sou kote pa enplikasyon politik yo nan kèk pòs vid enpòtan. Pwoblèm sa korije pa la Konstitisyon Valentine nan ki mete limit tan sou apwobasyon chak moun ki nonmen, epi, chak fwa twa moun nonmen pou menm pozisyon an rejte pa lejislatè yo, rele sitwayen nou yo chwazi moun nonmen an pami kandida yo rejte yo. Sa mete presyon sou Sena a pou l ranpli pozisyon an depi li pito sèvi ak pouvwa li olye ke li bayli ak sitwayen yo nan pifò ka yo.

La Konstitisyon Valentine nan reyafime pouvwa yo bay prezidan yo ak gouvènè yo pou yo nonmen ofisye nan divès depatman ak ajans avèk apwobasyon chanm sena nan lejislati nou an, men rann vin pi kout dele nominasyon ak dat limit konfimasyon pou asire ke gouvènman gen anplwaye pou fè travay enpòtan li yo. Konble pòs ki vid ap byen vit evite ratman nan travay ki kreye pa politik la ki antoure yon paket pòs ki vid pandan peryòd ki long nan tout gouvènman nou an. Chèf egzekitif respektif la (prezidan oswa gouvènè) gen 30 jou apre yo fin kreye yon pòs pou prezante premye kandida a nan chanm sena kap genyen de semèn pou apwouve oswa dezapwouve kandida. Si yo refize, Egzekitif la ap gen sèlman yon semèn poul fe pwochen nominasyon an, paske li ap gen chans pou fè nan yon lis ki ta dwe deja te konpile nan premye peryòd la revizyon 30 jou.Chanm sena ap gen de semen de plis, epi, si yo rejte li, egzekitif la ap gen yon semèn pou fe twazyèm ak dènye nominasyon an.

… nenpòt nominasyon ki pat fèt nan limit tan ki etabli pa respektif chèf egzekitif la ap fèt nan yon semèn pa majorite vòt nan chanm bas nan lejislati respektif la:

Lè prezidan an oswa yon gouvènè echwe pou fe yon nominasyon nan tan ki bay la  reprezantan yo oswa konseye yo pral enteveni , epi nan yon dele de yon semèn pa majorite vòt, nonmen youn nan chwa yo ki pral lè sa a, ale nan chanm sena pou konfimasyon.nan de semèn.Nan ka ta gen rejè, prezidan an oswa yon gouvènè gen yon semèn pou fè pwochen nominasyon a, le sa  travay la tonbe sou do chanm depite a. Apre twa rejè nan chanm sena a, sitwayen yo pral vote pami twa moun yo rejte yo.

Sekirite entegre sa asire ke yon moun nonmen e ke se pozisyon an plen nan yon tan apwopriye. Senaryo pi move se kite yon pozisyon vid pou 4 mwa ak yon semèn. Sa a evite pos vid ki dire pi long ki kounye vinn repete toutan.

… si 3 kandida yo rejte pa lejislati respektif yo, lè sa a nan lespas 30 jou, yon majorite vòt preferansyèl sitwayen respektif nou yo ap chwazi youn nan twa:

Si senatè yo oswa lejislatè yo rejte twa moun ki nonmen pa prezidan an oswa gouvènè a, sitwayen respektif yo pral rezoud pwoblèm lan pa vote nan lòd nan preferans pami 3 kandida yo. Efè a pral presyon sou senatè yo ak lejislatè yo respektivman pou konfime youn nan kandida prezidan an oswa gouvènè oswa yo dwe oblige yo konfime pa sitwayen yo youn nan rejè yo.

Seksyon.  9.   Lòd siksesyon federal la: Vis Prezidan an, Prezidan Pro Tempore Senatè yo, Prezidan Reprezantan yo, Direktè depatman sa yo: Kominikasyon ak Enfòmasyon, Afè Finansye, Afè Enteryè, Afè Etranjè, Fòs Lame, Sante ak agrikilti, travay, edikasyon ak Lè sa a senatè soti de pi gwo a nan eta ki pi piti yo;

Seksyon.  10.   Lòd siksesyon eta a pral nan lòd sa a: gouvènè lyetnan eta a, prezidan pro tempore lejislatè yo, prezidan konseye yo ak sekretè deta nan depatman sa yo: enèji, transpò, travo piblik, sekirite piblik,epi Lejislatè yo soti nan pi gwo arondisman yo rive nan pi piti a:

Lòd siksesyon eta sa a te modle sou pifò konstitisyon leta ki te fè ti chanjman pou reflete nouvo divizyon pouvwa yo ant gouvènman federal yo ak gouvènman eta yo ki etabli pa la Konstitisyon Valentine nan.

ATIK II

AKÈY   ♥   APWOPO   ♥   PWOBLÈM YO   ♥   DOSYE PRÈS